Τι είναι το τραύμα και πώς διαφοροποιείται από καθημερινές έντονες αντιδράσεις
Είναι συχνό φαινόμενο στην καθημερινή ζωή του παιδιού να αντιδρά με έντονο τρόπο, δυσανάλογο με το γεγονός που έχει συμβεί. Αυτό πολλές φορές κάνει τον γονιό να νομίσει ότι έχει τραυματίσει το παιδί του, προκαλώντας του αισθήματα ενοχής.
Είναι λοιπόν σημαντικό να ορίσουμε την τραυματική εμπειρία και να καταλάβουμε τι κάνει τα παιδιά να αντιδρούν με δραματικό τρόπο ακόμα και όταν δεν έχουν βιώσει κάτι τραυματικό.
Ορισμός τραυματικής εμπειρίας
Μια εξαιρετικά επώδυνη εμπειρία, η οποία περιορίζει την ικανότητα του ανθρώπου να ανταπεξέλθει και να διαχειριστεί τα συναισθήματά του αφήνοντάς τον αδρανή και ανίσχυρο. Το τραυματικό γεγονός θα πρέπει να έχει απειλήσει τη ζωή και σωματική ακεραιότητα του ίδιου του ατόμου ή των γύρων του και να έχει προκαλέσει φόβο, τρόμο, και αίσθημα αδρανοποίησης.
Όταν αυτά τα συναισθήματα διατηρούνται για περισσότερο από ένα μήνα θεωρείται μετατραυματικό στρες. Μερικά από τα σημάδια είναι:
επαναλαμβανόμενες αναμνήσεις του γεγονότος (flashbacks) και όνειρα
επίμονη αποφυγή των ερεθισμάτων που συνδέονται με το τραύμα
σημαντική επίδραση στην ποιότητα ζωής του ατόμου
Για ποιο λόγο τα παιδιά αντιδρούν με δραματικό τρόπο σε μικρά πράγματα;
Η ικανότητα αναγνώρισης και διαχείρισης συναισθημάτων είναι περιορισμένη στις μικρές ηλικίες. Επίσης, λείπει η φαντασία και η νοητική ευλυγισία που μας βοηθά να υιοθετούμε εναλλακτικές ερμηνείες και να αξιολογήσουμε τις εμπειρίες μας.
Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τα παιδιά να βιώνουν τα συναισθήματα με πιο ακραίο τρόπο, χωρίς πολλές διαβαθμίσεις σε διαφορετικές καταστάσεις, καθώς και και να αισθάνονται πολύ πιο εύκολα εκτός ελέγχου ή καταβεβλημένα.
π.χ. ένα σχετικά ουδέτερο σχόλιο δημιουργεί εξαιρετική δυσφορία
ένα μικρό και φτηνό παιχνίδι θα προκαλέσει ενθουσιασμό
Όταν τέτοιες αντιδράσεις είναι αρνητικές, δίνουν συχνά την εντύπωση ότι το παιδί βιώνει μια τραυματική εμπειρία ενώ τις περισσότερες φορές είναι πρόσκαιρες και εναλλασσόμενες.
Πώς πρέπει να αντιδρούν οι γονείς;
Όταν τα παιδιά δεν έχουν αναπτύξει ακόμα την ικανότητα διαχείρισης των συναισθημάτων τους, δηλαδή δεν μπορούν να τα αναγνωρίσουν, να τα εκφράσουν και να καθησυχάσουν τον εαυτό τους (self-soothe), είναι πολύ πιθανό ότι θα τα εξωτερικεύσουν. Αυτό σημαίνει ότι θα κατευθύνουν τα συναισθήματα που τους δημιουργούν δυσφορία προς κάτι εξωτερικό δείχνοντας πώς αισθάνονται μέσω της συμπεριφοράς τους.
Επομένως, πολλές φορές κάνουν και λένε πράγματα που δεν τα εννοούν. Όση περισσότερη αυτοπεποίθηση έχει ένας γονιός τόσο πιο εύκολα μπορεί να μην πάρει προσωπικά τα λόγια και τις συμπεριφορές του παιδιού και να μην επηρεαστεί συναισθηματικά.
Εκτός από το να μην αντιδράσει με το ίδιο έντονο τρόπο στο παιδί, ο γονιός μπορεί επίσης να περιμένει μέχρι να μειωθεί η ένταση και να τα βοηθήσει να ονομάσουν τα συναισθήματα και τα πιθανά αίτια τους.
