Πριν χτυπήσει το κουδούνι...

Μπήκε για τα καλά πλέον το φθινόπωρο και η πρώτη μέρα του σχολείου πλησιάζει! Πιάνετε τον εαυτό σας να το σκέφτεται με ένα σφίξιμο στην καρδιά; Δεν είστε οι μόνοι!

Οι αλλαγές επιφέρουν πάντα άγχος και ένταση στο παιδί και τους γύρω του ακόμα και αν είναι ευχάριστες. Όταν δε πρόκειται για την πρώτη χρονιά στο νηπιαγωγείο ή το δημοτικό σχολείο τότε η αγωνία είναι ακόμα μεγαλύτερη. Οι έρευνες δείχνουν ότι η ομαλή μετάβαση του παιδιού στο σχολικό περιβάλλον καθορίζει όχι μόνο την συμπεριφορά του κατά την διάρκεια της σχολικής χρονιάς αλλά και τα ψυχικά αποθέματα που θα εμφανίσει αργότερα ως ενήλικας. Οι απαιτήσεις κατά την προσαρμογή του παιδιού στο σχολείο είναι πολλαπλές. Συγκεκριμένα, χρειάζεται να συνηθίσει ένα καινούριο και πιο σύνθετο καθημερινό πρόγραμμα, να ανταποκριθεί στις νέες κοινωνικές συνθήκες όπου αλληλεπιδρά με άλλα συνομήλικα ή μεγαλύτερα παιδιά και ενήλικες αλλά και να εργαστεί για την κατάκτηση των νέων γνώσεων.

Παρόλο που κάθε παιδί είναι ιδιαίτερο και ακολουθεί την δική του πορεία προσαρμογής στο νέο περιβάλλον, υπάρχουν κάποιοι παράγοντες που έχουν βρεθεί να διευκολύνουν σημαντικά. Αρχικά, η προετοιμασία για την ίδια την αλλαγή συμπεριλαμβανομένων αυτών που θα αλλάξουν προς το καλύτερο και αυτών που θα δυσκολέψουν βοηθάει πολύ το παιδί να φέρει στο μυαλό του αυτό που πρόκειται να συμβεί. Όπως με οτιδήποτε άλλο, για να μπορέσει ένα παιδί να επεξεργαστεί κάτι καινούριο, χρειάζεται επανάληψη και βοήθεια με όσο το δυνατόν περισσότερα μέσα, όπως εικόνες, τραγούδια, ιστορίες. Για παράδειγμα, βιβλία που είναι αφιερωμένα στο ξεκίνημα του σχολείου αλλά ακόμα και μια ιστορία που θα φτιάξουμε εμείς, με σύντομες προτάσεις και κάποιες ζωγραφιές να εξηγούν την καινούρια ρουτίνα θα βοηθήσουν πολύ.

Επίσης μπορούμε να ζητήσουμε από το παιδί μας να ζωγραφίσει το πώς φαντάζεται το σχολείο και αυτά που θα κάνει εκεί για να του δώσει την ευκαιρία να εκφράσει τις προσδοκίες αλλά και πιθανούς φόβους ή ανησυχίες. Εδώ θα χρειαστεί να ακούσουμε με προσοχή ό,τι έχει να πει χωρίς να βιαστούμε να το αποκρούσουμε. Καλύτερη προετοιμασία, σύμφωνα με τις έρευνες, γίνεται όταν γνωστοποιούμε τις δυσκολίες παρά όταν τα παρουσιάζουμε όλα ρόδινα και εύκολα. Μιλώντας για τα εμπόδια θα μας επιτρέψει να σκεφτούμε και τρόπους με τους οποίους θα τα ξεπεράσουμε. Για παράδειγμα, ένα παιδί μπορεί να αναφέρει ότι στο σχολείο θα του λείπει η οικογένειά του ή κάποιο συγκεκριμένο οικογενειακό μέλος. Αυτό μπορούμε να το αναγνωρίσουμε και να προτείνουμε τρόπους να αισθάνεται πιο κοντά στους δικούς του, π.χ. να φέρνει στο μυαλό μια ευχάριστη οικογενειακή ανάμνηση ή να έχει μαζί του κάποιο μικρό αντικείμενο που να του θυμίζει την οικογένεια ή το πρόσωπο που του λείπει. Ένας άλλος τρόπος προετοιμασίας είναι να επισκεφτούμε το σχολείο πριν την πρώτη μέρα και να γνωρίσουμε το προσωπικό.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει πως στις έρευνες βρέθηκε σύνδεση μεταξύ της θετικής στάσης απέναντι στα πιθανά προβλήματα, γενικότερα της αισιοδοξίας, στους γονείς και της ομαλής μετάβασης των παιδιών στο σχολείο. Είναι κατανοητό πως σε μη γνώριμες καταστάσεις τα παιδιά αναζητούν κατεύθυνση από τους γύρω τους και πρωτίστως τους γονείς για να δουν πώς να αντιδράσουν. Όταν λοιπόν, μας βλέπουν αισιόδοξους και ήρεμους, αντλούν και εκείνα την σιγουριά που χρειάζονται. Τέλος, καλό θα ήταν να έχουμε και οι ίδιοι οι γονείς προετοιμαστεί για την επερχόμενη αλλαγή με το να έχουμε σκεφτεί από νωρίς πώς να διαχειριστούμε τις πρακτικές αλλαγές αλλά και με το να έχουμε φροντίσει να αφιερώσουμε, όσο είναι δυνατόν, επιπλέον χρόνο στα παιδιά μας κάνοντας ευχάριστα πράγματα και επενδύοντας στην σχέση μαζί τους.