Αυτοπεποίθηση

Η έννοια της αυτοπεποίθησης χρησιμοποιείται τόσο συχνά στον καθημερινό λόγο… κατανοούμε όμως πόσο σύνθετη έννοια είναι; Αν και συνήθως απασχολεί τους γονείς όταν τα παιδιά τους φτάνουν στην σχολική ηλικία, στην πραγματικότητα οι βάσεις έχουν τεθεί από τους πρώτους μήνες της ζωής του παιδιού.

Σύμφωνα με την θεωρία της συναισθηματικής προσκόλλησης- πρώιμου συναισθηματικού δεσμού, η αλληλεπίδραση του γονιού-φροντιστή με το βρέφος είναι καθοριστικής σημασίας για το πώς θα βλέπει το ίδιο τον εαυτό του τα επόμενα χρόνια ακόμα αλλά και στην ενήλικη ζωή του. Η αγάπη και η φροντίδα που θα δοθεί στο παιδί θα συμβάλουν στην δημιουργία του αισθήματος ασφάλειας και της προσδοκίας ότι οι ανάγκες του μπορούν να καλυφθούν από τους άλλους. Επίσης, ο γονιός θα καθρεφτίσει στα μάτια του την εικόνα του παιδιού και ουσιαστικά θα του μεταδόσει πώς να αντιμετωπίζει τον εαυτό του όσον αφορά την εξωτερική του εμφάνιση αλλά και τις πνευματικές του ικανότητες. Εδώ είναι σημαντικό να αναφέρουμε ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου ένα παιδί με ειδικές ανάγκες αντιμετωπίζει τον εαυτό του ως απόλυτα ικανό γιατί οι γονείς του το έβλεπαν πάντα με περηφάνια ενώ άλλα παιδιά που δεν υστερούν νοητικά αλλά έχουν δεχθεί σημαντική επίκριση από τους γονείς τους να αισθάνονται πολύ πιο μειονεκτικά.

Από τα παραπάνω προκύπτουν δύο βασικές πτυχές για την έννοια της αυτοπεποίθησης: το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας και το πώς βλέπουμε τους γύρω μας και τους παράγοντες που δεν ελέγχουμε. Ένα παιδί που έχει αυτοπεποίθηση δεν πιστεύει μόνο στις ικανότητες του και στην δυνατότητά του να τα καταφέρει αλλά έχει και θετικές πεποιθήσεις για τον κόσμο και τους ανθρώπους γύρω του. Αυτό σημαίνει πως όταν κάνει μια προσπάθεια θεωρεί ότι είναι πιθανό οι γύρω του να βοηθήσουν ή να το αντιμετωπίσουν θετικά και οι συνθήκες να είναι ευνοϊκές. Όταν αυτή η προσδοκία δεν επιβεβαιώνεται το βλέπει σαν εξαίρεση και όχι ως κανόνα και είναι έτοιμο να προσπαθήσει ξανά.

Η αυτοπεποίθηση συνεχίζει να χτίζεται και στην σχολική ηλικία με το σχολείο να παίζει ένα πολύ σημαντικό ρόλο. Η στάση της/του εκπαιδευτικού, των συμμαθητών αλλά και του γονιού κατά την διάρκεια της προσπάθειας του παιδιού θα επηρεάσει το κατά πόσο θα έχει το κίνητρο να δοκιμάζει νέες εμπειρίες και δραστηριότητες. Η αποδοχή των δυνατοτήτων του παιδιού και ο έπαινος για αυτό που είναι ήδη και όχι για το κάτι καλύτερο που θα μπορούσε να κάνει, αντίθετα με αυτό που νομίζουν πολλοί, είναι αυτό που συμβάλλει στην αυτοπεποίθηση. Χρειάζεται προσοχή ο γονιός ή ο εκπαιδευτικός να αποδέχεται το παιδί με τις επιτυχίες και τις αποτυχίες, να θεωρεί τις μέρες με την λιγότερη καλή επίδοση εξίσου σημαντικές (ούτε οι ενήλικες αποδίδουμε στην εργασία μας καθημερινά στο μέγιστο των δυνατοτήτων μας αλλά έχουμε και άσχημες μέρες…) και να μην παινεύει το παιδί μόνο όταν κάνει υπερπροσπάθεια αλλά όταν απλά προσπαθεί. Χρειάζεται από μικροί να μάθουμε ότι έχουμε ανθρώπινα όρια και γι’αυτό προσπαθούμε σε ό,τι κάνουμε να είμαστε όχι τέλειοι αλλά αρκετά καλοί. Όταν το αποδεχτούμε θα μπορέσουμε να αγαπήσουμε τον εαυτό μας (ως παιδιά και ως ενήλικες) και να κυνηγήσουμε τα όνειρά μας με αισιοδοξία.